blog.etransport.pl
Roszczenia i szkody w transporcie - czyli jak nie stracić?
  
Przewoźnik a spedytor, spedytor a przewoźnik i taki tam melanż
2013-03-29

Bardzo często zdarza się, że podmioty branży TSL nie wiedzą, czy wykonywane czynności mieszczą się  w ramach działalności transportowej, czy może w ramach działalności spedycyjnej. Brak takiej wiedzy nie pozwala na określenie, w jakim zakresie dany podmiot ponosi odpowiedzialność za wykonywane czynności.



Pomiędzy przewoźnikiem drogowym i spedytorem jest dość spora różnica:

-      przewoźnik to przedsiębiorca, uprawniony do wykonywania transportu drogowego w zakresie przewozu rzeczy, 

-      spedytor to przedsiębiorca, uprawniony do wykonywania transportu drogowego w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy.

 

W praktyce, przewoźnik przewozi ładunki a spedytor ten przewóz organizuje.

 

Nie wszyscy jednak wiedzą z czego wynika, że przy danym transporcie wstępujemy jako przewoźnik lub spedytor. Często przewoźnikowi błędnie wydaje się, że skoro „odsprzedał” dalej zlecenie, jest spedytorem i nie uczestniczy w umowie przewozu oraz nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne szkody w transporcie. Takie myślenie jest nie tylko błędne, ale również groźne dla wielu przewoźników, gdyż często sami muszą mierzyć się z jej skutkami szkody, którą spowodował podwykonawca.

  

Czym zatem różni się umowa przewozu od umowy spedycji?

 

Punktem wyjścia jest zlecenie, potocznie określane jako zlecenie transportowe, zlecenie przewozu lub zlecenie spedycyjne.



Umowa przewozu

 

Według prawa przewozowego, art. 47 ust. 3 ustawy prawo przewozowe oraz art. 4 konwencji CMR, dowodem zawarcia umowy przewozu jest list przewozowy. List przewozowy nie stanowi jednak jedynego dopuszczalnego dowodu zawarcia pomiędzy określonymi stronami umowy przewozu, gdyż może być on dowodem zawarcia umowy przewozy jedynie jeśli nie będzie żadnych innych środków dowodowych lub„… przeciwnego dowodu …” (art. 9 konwencji CMR).

Jeżeli więc chcemy zawrzeć umowę przewozu musimy zadbać o to, aby przyjąć zlecenie transportowe, z którego jednoznacznie wynika, że zlecono nam przewóz towaru z punktu A do punktu B. Przyjmując takie zlecenie wstępujemy w stosunek prawny umowy przewozu a naszą odpowiedzialność określa stosowne prawo przewozowe - konwencja CMR lub Prawo Przewozowe. Jeżeli nawet „odsprzedamy” zlecenie innemu przewoźnikowi, to skutki ewentualnej szkody w czasie przewozu dokonywanego przez podwykonawcę obciążą nas. I nie tego zmieni fakt,  że w takiej umowie występujemy jako tzw. "przewoźnik umowny", w dalszym ciągu ponosimy odpowiedzialność jak przewoźnik.



O ile zawarcie przez strony określonej umowy wymaga akceptacji przez strony jej postanowień, zlecenie transportowe (lub przewozu) należy uznać za ofertę. Zawarcie umowy przewozu na podstawie otrzymanego zlecenia następuje albo poprzez akceptację, albo poprzez tzw. milczący akcept. W każdym przypadku jeśli dochodzi do zawarcia umowy na podstawie zlecenia, postanowienia w nim zawarte stanowią postanowienia umowne, które wiążą strony umowy.

 

Charakterystyczne dla zlecenia transportowego jest to, że zawiera ono informacje istotne do uznania umowy zawartej na jej podstawie za umowę przewozu. Należą do nich np.:

·         oznaczenia w nazwie dokumentu „Zlecenie transportowe” lub Zlecenie przewozu”

·         podanie w treści zlecenia „Konwencji CMR” i „ustawy Prawo Przewozowe” jako podstaw prawnych do określania praw, obowiązków i odpowiedzialności stron umowy.

·         użycie słowa „Fracht” lub „Zapłata za fracht” jako ceny za wykonywaną usługę.

 

Często, choć jest to rzadka, aczkolwiek zalecana praktyka, określanie w treści dokumentu rodzaju wykonywanej usługi, np.:

·         niniejszym zleca się wykonanie przewozu (lub zamiennie transportu) towaru …, lub

·         niniejszym Zleceniodawca zleca Zleceniobiorcy wykonanie przewozu (lub zamiennie transportu) towaru …

 

Umowa spedycji

 

Umowa spedycji należy do kategorii umów o świadczenie usług, o bardzo szeroko określonej treści. Usługi spedycyjne mają bowiem bardzo szeroki oraz zróżnicowany charakter, obejmują wiele czynności prawnych i faktycznych. Mogą się odnosić do usług związanych z wysyłaniem przesyłek, np. przygotowanie przesyłki do przewozu, zawarcie umowy przewozu z przewoźnikiem, wystawienie listu przewozowego, załadowanie przesyłki, ubezpieczenie jej na czas przewozu i inne. W zakresie odpowiedzialności spedytora może być też sprawowanie opieki na czas przewozu, np. konwojowanie przesyłki, działanie w wypadku przeładunku w trakcie procesu transportowego, zgłoszenie do odprawy celnej (przy przewozach międzynarodowych). Przy odbiorze przesyłki spedytor może mieć za zadanie przyjmować zawiadomienia o nadejściu przesyłki do miejsca przeznaczenia, odebrać przesyłkę od przewoźnika, ewentualnie żądać sporządzenia protokołu o stanie przesyłki, odwieźć ją do magazynu odbiorcy i wykonać jeszcze inne czynności.

 

Kodeks cywilny nie zastrzega dla umowy spedycji żadnej szczególnej formy. Umowa ta może zostać zawarta przez każde zachowanie się stron, które ujawnia ich wolę w sposób dostateczny (art. 60 k.c.). Przepisy Kodeksu cywilnego nie przewidują obowiązku zawierania umów spedycji, w szczególności nie nakładają takiego obowiązku na spedytora. Umowa spedycji dochodzi do skutku według zasad ogólnych odnoszących się do zawierania umów (art. 66 k.c. i n.). Z ofertą zawarcia umowy występuje zwykle dający zlecenie. Spedytor, jeżeli nie chce przyjąć oferty, powinien o tym niezwłocznie zawiadomić dającego zlecenie (art. 736 k.c. w zw. z art. 796 k.c.). Dokonując czynności prawnych spedytor może występować na zewnątrz zarówno w imieniu własnym jak i w imieniu dającego zlecenie.

 

Jeżeli chcemy zawrzeć umowę spedycji musimy zadbać o to, aby akceptowane przez nas zlecenie dotyczyło zorganizowania przewozu towaru z punktu A do punktu B. Naszą odpowiedzialność określa wtedy kodeks cywilny. Realizując umowę spedycji, zawieramy z przewoźnikiem umowę przewozu i zlecamy mu transport towaru. Przewoźnik ten będzie ponosił wówczas odpowiedzialność za skutki ewentualnej szkody w czasie transportu na podstawie stosownego prawa przewozowego. Jeżeli jednak popełniliśmy błąd w wyborze tego przewoźnika, odpowiedzialność w takim przypadku spoczywa również na nas.

 

Podobnie jak przy zawieraniu umowy przewozu, o ile zawarcie przez strony określonej umowy wymaga akceptacji przez strony jej postanowień, zlecenie spedycyjne należy uznać za ofertę. Zawarcie umowy spedycji na podstawie otrzymanego zlecenia również następuje albo poprzez akceptację, albo poprzez tzw. milczący akcept. W każdym przypadku jeśli dochodzi do zawarcia umowy na podstawie zlecenia, postanowienia w nim zawarte stanowią postanowienia umowne, które wiążą strony umowy.



Charakterystyczne dla zlecenia spedycyjnego jest to, że zawiera ono informacje istotne do uznania umowy zawartej na jego podstawie za umowę spedycji. Należą do nich między innymi:

·         oznaczenia w nazwie dokumentu „Zlecenie spedycyjne” lub rzadziej „Zlecenie zorganizowania przewozu”

·         użycie słowa „Stawka” lub „Stawka za usługę” jako ceny za wykonywaną usługę

·         podanie w treści zlecenia „ustawy Kodeks Cywilny” jako podstawy prawnej do określania praw, obowiązków i odpowiedzialności stron umowy.

 

Często, choć jest to rzadka, aczkolwiek zalecana praktyka, określanie w treści dokumentu rodzaju wykonywanej usługi np.:

·         niniejszym zleca się zorganizowanie przewozu (lub zamiennie transportu) towaru …, lub

·         niniejszym Zleceniodawca zleca Zleceniobiorcy wykonanie usługi polegającej na zorganizowaniu przewozu towaru …

 

 

UWAGA.

Przy ocenie, czy ponosisz odpowiedzialność jak spedytor, czy jak przewoźnik najważniejsze jest to, jakie zlecenie przyjąłeś i jaką umowę zawarłeś a nie jakie czynności faktycznie wykonałeś, lub jak chcesz, żeby Cię postrzegano.

 

 

Jerzy Różyk

ekspert ds. oceny ryzyka w transporcie

i ubezpieczeń transportowych

 

www.cds-odszkodowania.info

 

 

 

 

CDS
Wasze komentarze (0) »
Skomentuj »

etransport.pl - nie ponosi odpowiedzialności za treść wypowiedzi zamieszczanych przez użytkowników Forum i autorów publikacji na stronach parking.etransport.pl. Osoby zamieszczające wypowiedzi i publikacje naruszające prawo lub prawem chronione dobra osób trzecich mogą ponieść z tego tytułu odpowiedzialność karną lub cywilną.

CDS o sobie

www.cds-odszkodowania.info działa jako kancelaria doradcza, której misją jest ochrona interesów przewoźników i spedytorów poprzez świadczenie usług w zakresie obsługi ubezpieczeń transportowych (OC przewoźnika, OC spedytora, OCP w ruchu kabotażowym na terenie Niemiec i OC zawodowej przewoźnika do licencji). Wspieramy również przewoźników w zakresie obsługi roszczeń i szkód transportowych (postępowania odwoławcze i sądowe oraz windykacja wierzytelności), obsługi szkód komunikacyjnych z AC (pojazdy ciężkie), prawa przewozowego i cywilnego, procedur związanych z likwidacją szkód, obsługi prawnej powstałych szkód, oceną ryzyka w firmach transportowych i spedycyjnych.