blog.etransport.pl
Roszczenia i szkody w transporcie - czyli jak nie stracić?
  
OC przewoźnika umownego - podwykonawcy a ryzyko i zagrożenia dla przewoźnika
2013-01-18

Gdy mówimy przewoźniku umownym, zwykle mamy na myśli spedytora, który zawiera ze swoim zleceniodawcą umowę przewozu. Poprzez zawarcie takiej umowy spedytor wstępuje w stosunek umowy przewozu i ponieważ sam nie dokonuje przewozu, występuje w tejże umowie jako tzw. przewoźnik umowny.

 

Czy przewoźnik drogowy może również występować jako przewoźnik umowny? Tak, jeżeli sam nie wykonuje przewozu a jego wykonanie zleca podwykonawcy.

 

Nie jest tajemnicą, że wykonywanietransportu drogowego w zakresie przewozów wiąże się z wieloma pułapkami, które czyhają na mniej zaradnych i mniej zorientowanych przewoźników. Zostało to jużdość szeroko opisane w licznych publikacjach, które od kilku lat ukazują się w prasie transportowej i na portalach transportowych. W tej publikacji chciałem zwrócić uwagę na zagrożenia jakie towarzyszą przewoźnikom w sytuacji, gdy zlecają oni przewóz towaru podwykonawcom, stając się przez to tzw. przewoźnikami umownymi.

 

Oczywistym jest, że przewoźnik prowadzący działalność w zakresie przewozu towarów wykonuje te przewozy posiadanymi przez siebie pojazdami lub pojazdami, którymi dysponuje (np. leasingowanymi). Nie jest też nowością,     że przewoźnik wykonujący transport drogowy w takimzakresie posiada stosowne uprawnienia, którymi są:

1.  licencja na krajowy transportdrogowy, jeśli wykonuje przewozy wyłącznie na obszarze RzeczypospolitejPolskiej (art. 12. ust. 1. u.t.d.),

2.  licencja na międzynarodowy transportdrogowy, jeśli wykonuje przewozy międzynarodowe i ewentualnie krajowe (art. 12.ust. 2. i 2a. u.t.d.).

 

Obecnie obserwuje się, że pewna liczbaprzewoźników zleca wykonanie przewozów podwykonawcom. Zdarza się, że przewozy zlecane podwykonawcom stanowią ponad połowę przewozów przyjętych przez przewoźnika do wykonania. Część przewoźników całkowicie przechodzi na pośrednictwo przy przewozie rzeczy, czyli na tzw. spedycję. Jest to niewątpliwie podyktowane trudną sytuacją gospodarczą, która objawia się dość znacznymi kosztami faktycznego wykonywania przewozów w stosunku do osiąganych przychodów oraz istnieniem wygodniejszej i bardziej intratnej formy wykonywania transportu, jaką jestspedycja w obecnym modelu.

 

I choć prowadzenie przez doświadczonych przewoźników działalności w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy (spedycji) stanowi dla nich dość „łatwy kawałek chleba”, wprowadzenie do działalności transportowej dodatkowych usług jest obłożone dodatkowym ryzykiem, któregoprzewoźnicy zazwyczaj nie biorą pod uwagę.

 

Po pierwsze, stan prawny jest taki, że przewoźnik wykonujący transport drogowy w zakresie pośrednictwa przyprzewozie rzeczy musi posiadać odpowiednie uprawnienie do wykonywania tego rodzaju działalności (art. 5 ust. 1. u.t.d.). Takie uprawnienie daje licencja na krajowy transport drogowy, która umożliwia wykonywanie transportu drogowego również w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy (art. 12. ust. 1a. u.t.d.). Ustawao transporcie drogowym obliguje również przewoźnika do posiadania zabezpieczenia finansowego w wysokości 50.000 EUR (art. 5 ust. 3. pkt. 3 lit. c. u.t.d.). Fakt prowadzenia działalności w takim zakresie wymaga również zgłoszenia tego odpowiedniemu organowi.

 

Sprawa jest prosta, gdy dotyczy przewoźników krajowych, którzy zazwyczaj posiadają jedynie licencję na krajowy transportdrogowy. Taka licencja, w myśl art. 12. ust. 1a. u.t.d. uprawnia ich bowiem doprowadzenia działalności również w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy, niemniej jednak taka działalność może być wykonywana pod warunkiem spełnienia obowiązków określonych powyżej. Wykonywanie transportu drogowego w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy bez stosownych uprawnień stanowi naruszeniei może być dla organu kontrolującego podstawą do nałożenia grzywny w wys. 8.000PLN za wykonywanie transportu drogowego bez wymaganej licencji.

 

Sprawa nie jest już taka prosta, gdy dotyczy przewoźników międzynarodowych posiadających jedynie licencję na międzynarodowy transport drogowy. Taka licencja uprawnia ich zarówno do wykonywania przewozów międzynarodowych, jak również krajowych (art. 12. ust. 2. i 2a. u.t.d.). Nie wszyscy jednakwiedzą o tym, że licencja międzynarodowa nie uprawnia do wykonywania transportu drogowego w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy. Taka wiedza nie jest impotrzebna, gdy wykonują przewozy pojazdami własnymi lub np. leasingowanymi, którymi dysponują, ale jest niezbędna, gdy zlecają wykonywanie przewozów podwykonawcom. Jeżeli więc przewoźnik posiada jedynie licencję namiędzynarodowy transport drogowy a wykonuje również działalność w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy, narusza tym art. 5 ust. 1. ustawy o transporcie drogowym co również może stanowić dla organu kontrolującego podstawę do nałożenia grzywny w wys. 8.000 PLN za wykonywanie transportu drogowego bez wymaganej licencji.

 

Dużo gorzej wygląda to u przewoźnikówwykonujących przewozy zarówno międzynarodowe, jak również krajowe pojazdami oDMC do 3, 5 t. Wykonywanietransportu drogowego takimi pojazdami, zgodnie z art. 3 pkt 1 ust. 2. u.t.d. nie wymaga od przewoźników posiadania licencji nawykonywanie transportu drogowego, o której mówi art. 5 pkt 1. u.t.d. Nie mając żadnej licencji, taki przewoźnik nie możewykonywać przewozów pojazdami z przyczepką, jeśli łączna DMC zespołu pojazdów przekracza DMC 3, 5 t., nie może również wykonywać działalności w zakresie pośrednictwa przyprzewozie rzeczy, gdyż zarówno jedno, jak i drugie wymaga posiadania stosownejlicencji. Brak uprawnień może stanowić dla organu kontrolującego podstawę donałożenia grzywny w wys. 8.000 PLN za wykonywanie transportu drogowego bez wymaganej licencji.

 

WAŻNE

Wykonywanie przewozów za pośrednictwem podwykonawców (przewoźników dalszych) w rozumieniu ustawy o transporcie drogowym, jest traktowane jako pośrednictwo przy przewozie rzeczy, podlega zatem przywołanym powyżej przepisom ustawy o transporcie drogowym.

 

W każdym przypadku organ kontrolujący może stwierdzić naruszenie jedynie w czasie kontroli w siedzibie przewoźnika, gdyż stwierdzenie takiego naruszenia „na drodze” nie będzie możliwe, albowiem przewoźnik faktyczny wykonujący przewóz zapewne będzie miał stosowne uprawnienia do wykonywania przewozu.

 

Po drugie, jeżeli przewoźnik wykonuje przewozy za pośrednictwem podwykonawców (przewoźników dalszych), zgodnie art. 3konwencji CMR i art. 5 ustawy Prawo Przewozowe ponosi pełną odpowiedzialność zawszelkie szkody powstałe w czasie wykonywania przewozu przez swoichpodwykonawców. Jedynym odstępstwem od powyższej zasady jest zawarcie przez przewoźnika ze swoim zleceniodawcą (kontrahentem) umowy spedycji, która niebędzie podlegała prawu przewozowemu a kodeksowi cywilnemu. Doświadczenie wskazuje jednak, że skoro większość firm spedycyjnych zawiera ze swoimi zleceniodawcami umowy przewozu, zatem umowa przewozu jest poniekąd standardem przy prowadzeniu działalności stricte transportowej.

 

 

WARTO WIEDZIEĆ

Tzw. „odsprzedawanie zleceń” innym przewoźnikom nie zmienia przewoźnika w spedytora. Jeśli więc przewoźnik zawarł ze zleceniodawcą umowę przewozu ponosi odpowiedzialność jak przewoźnik i zgodnie art. 3 konwencji CMR i art. 5 prawa przewozowego ponosi odpowiedzialność za swoich podwykonawców.

 

Po trzecie, zlecanie przewozów podwykonawcom wiąże się niestety z dość dużym zagrożeniem nie pokrywania szkód z polis OCP przewoźników. Dzieje się tak dlatego, że większość zakładów ubezpieczeń pomimo, iż udziela ochrony za przewozy wykonywane przez podwykonawców, stosuje w swoich warunkach zapisy narzucające na przewoźników (ubezpieczających) obowiązek wystawiania na nich listów przewozowych. Taki obowiązek powoduje, że przewoźnikiem wpisanym do listu przewozowego może być wyłącznie przewoźnik zlecający przewóz (ubezpieczający), w list przewozowy nie może być natomiast wpisany podwykonawca. To rodzi dość duże ryzyko, albowiem powszechnym zwyczajem i utartą praktyką jest wpisywanie do listów przewozowych przewoźników faktycznych, czyli takich którzy przyjmują od nadawcy towar do przewozu (podwykonawców). W takiej sytuacji, dane przewoźnika zlecającego przewóz (ubezpieczającego) nie znajdą się w liście przewozowym i w przypadku powstania szkody w czasie przewozu przez podwykonawcę zakład ubezpieczeń dość łatwo i zza biurka odmówi jej pokrycia z polisy OCP. Jeżeli dodatkowo polisa podwykonawcy nie pokryje szkody ze względu na inne wyłączenia, przewoźnik będzie musiał pokryć szkodę zwłasnych środków.

 

Dlatego ważne jest, aby w sytuacji gdy przewoźnik zleca przewozy podwykonawcom, jego polisa OCP zawierała zapisy, które zwalniają ubezpieczającego z obowiązku wpisywania go w listy przewozowe a jednocześnie umożliwiają wpisywanie w nie podwykonawców.

 

Głównymi zagrożeniami dla przewoźników zlecających podwykonawcom przewóztowarów są:

 

·    ryzyko ponoszenia kar za wykonywanie transportu drogowego bez wymaganej licencji

·    ryzyko ponoszenia w pierwszej kolejności odpowiedzialności za nienależyte wykonanie przez podwykonawcę umowy przewozu

·    ryzyko pokrywania szkód z własnych środków, jeżeli polisa OCP będzie zawierała zapisy pozwalające ubezpieczycielowi na odmówienie odszkodowania.

 

Jak widać, instytucja tzw. przewoźnika umownego nie jest zarezerwowana wyłącznie dla spedycji. Należy zatem mieć nauwadze, że przewoźnikiem umownym jest również każdy przewoźnik, który realizuje przewozy za pośrednictwem podwykonawców. Każdy przewoźnik decydując się naprowadzenie działalności w takiej formie powinien się więc liczyć z konsekwencjami, jakie mogą towarzyszyć takiej działalności. W pierwszymprzypadku ryzykuje nałożenie kary za brak licencji na pośrednictwo przy przewozie rzeczy w wys. 8.000 PLN, w pozostałych przypadkach kwota, jaką będzie musiał pokryć może być znacznie wyższa.

 

Decydując się na prowadzenie działalności transportowej w określonym modelu zadbajmy więc o posiadanie odpowiednich licencji lub zezwoleń oraz o taką polisę OCP, która będzie chronić od ryzyk jakie na siebie przyjmujemy.

 

 

www.cds-odszkodowania.info

 

 
CDS
Wasze komentarze (1) »
Skomentuj »

etransport.pl - nie ponosi odpowiedzialności za treść wypowiedzi zamieszczanych przez użytkowników Forum i autorów publikacji na stronach parking.etransport.pl. Osoby zamieszczające wypowiedzi i publikacje naruszające prawo lub prawem chronione dobra osób trzecich mogą ponieść z tego tytułu odpowiedzialność karną lub cywilną.

CDS o sobie

www.cds-odszkodowania.info działa jako kancelaria doradcza, której misją jest ochrona interesów przewoźników i spedytorów poprzez świadczenie usług w zakresie obsługi ubezpieczeń transportowych (OC przewoźnika, OC spedytora, OCP w ruchu kabotażowym na terenie Niemiec i OC zawodowej przewoźnika do licencji). Wspieramy również przewoźników w zakresie obsługi roszczeń i szkód transportowych (postępowania odwoławcze i sądowe oraz windykacja wierzytelności), obsługi szkód komunikacyjnych z AC (pojazdy ciężkie), prawa przewozowego i cywilnego, procedur związanych z likwidacją szkód, obsługi prawnej powstałych szkód, oceną ryzyka w firmach transportowych i spedycyjnych.